Op donderdag 20 maart, precies in de week dat Schiedam het 750-jarig jubileum vierde, hield HPP een inspirerende middag voor haar leden en relaties over het onderwerp “Vitale binnensteden”. Dat gebeurde in de schitterende Korenbeurs (natuurlijk) in het historische hart van deze jubilerende jeneverstad. Het werd een levendige middag met een opkomst van 100% en een kaleidoscopisch programma met liefst vijf sprekers, onder leiding van dagvoorzitter Jeroen Hatenboer.

De middag werd geopend door Geert Medema, Strategisch coördinator binnenstad en erfgoed van de gemeente Schiedam. Medema nam zijn gehoor mee in de transformatie van een binnenstad met “dichte rolluiken” en een leegstand van 40% naar het heden met een leegstand van 12%. Die dramatische verbetering in het afgelopen decennium ging niet zonder uitdagingen. Aandachtspunten zijn anno 2025 o.a. het gevaar van ondermijning, de organisatiegraad van de samenwerkingspartners (“alle ballen op de gemeente”), de bereikbaarheid en entreegebieden en ook het alom gedoemde financiële “ravijnjaar”.

Stedenbouwkundige Daan Zandbelt, partner bij De Zwarte Hond, pleitte daarna voor de revitalisering van binnensteden door een focus van strategische investeringen in de stationsgebieden. En dat met aandacht voor het “verstandig verdichten” van de primaire functies wonen, werken en ontmoeten. Hoe je daarover met de overheid en de markt in gesprek gaat? Zandbelt: “Ik fungeer als stedenbouwkundige vaak als relatietherapeut. Mijn advies: snap elkaars belangen en neem de tijd om elkaar goed te leren kennen.”

Jos Sentel nam zijn gehoor mee in een update van het Programma City Deal Dynamische Binnensteden, waarvan hij coördinator is en dat startte in medio ’23, met een horizon in medio ‘27. De regie op de vitalisering van binnensteden, in samenspraak met en financiering van diverse ministeries en steden, met zo’n tachtig mensen en intussen 15 tot 20 concrete projecten, moet ook concrete resultaten opleveren. Denk hierbij aan een algemeen routeboek met aandacht voor juridische en planologische aspecten dat moet voorkomen dat iedereen steeds weer hetzelfde wiel uitvindt. Maar ook is er behoefte aan een fonds voor het poolen van publiek en privaat geld. Sentel: “En ook een handreiking voor gemeenten om vastgoedpartijen in de binnensteden (van corporaties tot ontwikkelaars) beter te snappen. Je hebt elkaar nodig! Dus meer een Rijnlands model van samenwerking dan het Angelsaksische, zoals we dat nu bij Trump zien.”

Daan Klaase, manager Planontwikkeling NS Stations, gaf daarna een inkijkje vanuit de optiek van NS op de rol van stations in de transformatie van binnensteden. Zijn bijdrage “station tussen wal en schip” vormde een mooie aanvulling op het verhaal van Daan Zandbelt. Zo liet hij zien dat een opgave om stations te ontwikkelen eigenlijk een “stadsopgave” wordt, of móet worden: door de spilfunctie van een station moet bij transformaties immers ook een flink deel van de omliggende stad op de schop. Ook hier kan de NS het niet alleen, betoogde Klaase: “Er zijn veel initiatieven vanuit de gemeenten – de stad schuift naar het station – maar wij alleen krijgen het niet rondgerekend, dus moeten we kiezen of wachten op betere (politieke) tijden.”

Gijsbert van Herk, bestuursvoorzitter van de Haagse woningcorporatie Staedion, wees als slotspreker op het belang van corporaties als de zijne (46.000 eenheden) bij de transformatie van binnensteden. Van Herk: “Wij zijn de buitenboordmotor voor stedelijke ontwikkeling”. Waar anderen afhaken, kan Staedion maatschappelijk investeren: “huren is sturen”. Dat sturen gebeurt op een goede mix van wonen-werken-ontmoeten, het vermijden van monocultuur (dus ook horeca, kunst en recreatie in de mix) en goede partnerships met vastgoedeigenaren/ondernemers en de gemeente. Maar die rol wordt nog niet door iedereen gezien. “Als je de leefbaarheid substantieel wilt verbeteren dan moet je corporaties ook meenemen in het revitaliseren van je binnensteden. Dan kun je grote stappen maken.”

De middag werd door dagvoorzitter Jeroen Hatenboer samengeknoopt en daarbij konden de aanwezigen ook veel vragen stellen. De discussie werd daarna voortgezet tijdens een bruisende netwerkborrel op de begane grond van de historische Korenbeurs. Afdronk: geslaagd en voor herhaling vatbaar!